Bromios, Dionysos'un takma isimlerinden (sıfatlarından) biridir. Yunanca yankılanmak, takırdamak, gürültü yaratmak anlamına gelen bremo fiilinden gelir.

​

Eserlerinin çoğu kayıp olan Ptolemy Hephaestion (Ptolemaeus Chennus)'un anlattığına göre Dionysos dans etmeyi onu her konuda yetiştiren ünlü bilge kentaur (at adam) Chiron'dan öğrenmiştir.

 

Buna karşın bazı diğer mitler, Dionysos'a dans etmeyi Kibele'nin öğrettiğini, bu sayede onu Hera'nın laneti olan delilikten kurtardığını yazmışlardır.

 

Euripides, Bacchae 70 ff :
Chorus of Bakkhai : From the land of Asia, having left sacred Tmolos, I am swift to perform for Bromios . . . celebrating the god Bakkhos . . . Blessed is he who, being fortunate and knowing the rites of the gods . . . and who, revering the mysteries of great mother Kybele, brandishing the thyrsos, garlanded with ivy, serves Dionysos.

 

(Asya diyarından, kutsal Tmolos’u ardımda bırakıp, Bromios için hızla dansa koyuluyorum… Tanrı Bakkhos’u kutluyorum…

Kutludur o kişi ki, talihli olup tanrıların ayinlerini bilen, Ve büyük ana Kybele’nin gizemlerine saygı duyan, Elinde thyrsos’u sallayan, sarmaşıkla bezenmiş, Dionysos’a hizmet eden.)

 

Thyrsus yapımı için tıklayın!

​

Önceki anlatım muhtemelen ekstazi (ilahi vecd)  dansı adlı güzelliğin kaynağını Anadolu'dan (Kibele'den) Greklere aktarmaktır.

 

Kısaca Dionysos tapımında dans, inancın ayrılmaz bir parçasıdır.

 

The Greeks - Vernant JP, s. 34.

Bu nedenle Dionysos kültü dansla eş anlamlıydı ve gece saatlerinde ormanlarda ve dağlarda yapılıyordu ve hem erkekleri hem de kadınları cezbediyordu.

 

Dionysos'un onuruna düzenlenen festivaller coşku doluydu. İnananlar dans ederek arzu, ekstazi, çılgınlık şeklinde nitelenebilecek psikolojik durumlara girmekteydiler. Buna rağmen genel etki neşe ve heyecan dolu bir cümbüş şeklindeydi.

 

Söz edilen ruhsal halin en önemli nedeni yapılan müzikti. Bu müzik flüt, simbal ve davullarla yapılır ve müziğe yere ayakla vurma eşlik ederdi.

 

Yere ayak vurma eylemi Queen grubunun solisti Freddie Mercury'nin hayatını anlatan filmde de izlenebilir.

Filmden iliglil bölümü izlemek için  tıklayın! (Link yazının yayınlandığı 8.12.2025 tarihinde aktifti)

 

Davul ve grup şenliği ortamını Rockin'1000 etkinliğinde izlemek için

tıklayın! (Link yazının yayınlandığı 8.12.2025 tarihinde  aktifti.)

 

Dionysus, origins and evolution of the Dionysian religion - Lekatsa P, s. 41 -43, 135 -136, 232

Onun şerefine düzenlenen bu coşkulu festivallerin ana unsurları davul sesleri, üflemeli ziller, flüt sesleri, alkışların yanı sıra çığlıklar, öfkeli danslar, atlamalar ve kolların manik sallanmasıydı (..)

(Bu tanım bana kollarını sallayarak ve dönerek yapılan alevi danslarını anımsatmakta).

İnananlarını öfke, sarhoşluk ve dans çılgınlığının etkisi altına alır ve heyecanlandırırdı. Herkesi, hatta en mantıklı ve ciddi bireyleri bile en korkunç şaşkınlığa sürükleyen, tüm direnmelerine rağmen sonunda kendilerini esrimeye bırakan korkunç dansa kimse karşı koyamadı.

 

Kişisel görüşüm ise bu tanımın abartılı olmasıdır. İçki etkisi ile aşırı coşkuya kapılmak sinir sisteminde obsesyon, hatta pozesyon benzeri sonuçlar yaratabilir. Birkaç kez yaşayarak tanık olduğum gibi, kişi kendini bir bilinmez bir şeylerin yönetiminde sanabilir, ya da yönetimine girebilir.  Ancak Kibele inancı da benzer şekilde Grek ve Roma kültüründe -değim yerinde ise- "çığırından çıkartılmıştır". Anadolu ve Yakın Doğu inançlarına genel olarak bakarsak bu tarzı aşırılıkların yer almadığını görürüz. Örneğin Priapus (Karabiga'lı penis tanrısı) şenliklerinde bile apaçık serbest cinsellik yaşanıyor olsa da hiçbir -Dionysos ve Kibele tapımında Greklerin anlattığına benzeyen aşırılığın yaşandığı yazılmamıştır. Bana sorarsanız festivallerde yaşanan sadece eğlenceli bir dans ortamıydı.

 

Dionysos'un gizli ayinlerinde (Dionysos Mysterlerinde) ise inisiyeler öğrendikleri dans ile ilahi bilgilere erişmekte, yaratıcı ile bütünleşmekteydiler.

 

The role and significance of dance in the Dionysian Mysteries

Christina Papaioannou (University of Nicosia) - Georgios Lykesas (Aristotle University of Thessaloniki)

Dans, Dionysos Gizemleri'nde önemli bir rol oynadı ve inananların inisiyasyonunda önemli bir konuma sahipti; insanlar böylece kendilerini tamamlanmış görür, zihinsel ve fiziksel olarak mükemmelleştiklerini, arındıklarını ve İlahi olanla birleştiklerini, ruhsal özgürlük ve zihinsel yükselişe kavuştuklarını hissederlerdi.

 

Prolegomena to the Study of the Greek Religion: god Dionysus - Jane Ellen Harrison s. 67, 129.

Dionysos'un ayinleri, arınmak ve bütünleşmiş bir varoluşun parçası olmak için bilinçdışı dünyanın tüm gizli güçlerini bilincin ön planına çıkartmayı hedeflemekteydi.

 

Yirminci yüzyılda Homeros şiirinin önde gelen bilim insanlarından biri olan Ioannis Kakridis, kendisinin de katkıda bulunduğu önemli bir eser olan The Greek Mythology'de şöyle demekte: "Dionysos dinini karakterize eden şey, yalnızca şarap yardımıyla değil, aynı zamanda tutkulu dans yoluyla da benliğin dışına çıkmak olan coşkudur." (Bkz. s. 304, 315)

 

Ezoterizme göre ekstazi/vecd halindeki kişi, diğer alem ile kontağa geçer ve belki de onu obsede eden bir güçle  iletişim kurar. Bu nedenle ona inananlar, insanların geçici dünyevi kimliklerini kaybettikleri ve sonra kurtarıldıkları coşkulu-duygusal Dionysos dansına atıfta bulunarak ona "Lysius" adını vermişlerdir.

 

The role and significance of dance in the Dionysian Mysteries

Christina Papaioannou (University of Nicosia) - Georgios Lykesas (Aristotle University of Thessaloniki)

Dans ve ziyafetle fobileri iyileşiyor, insanlar gündelik hayatın kaygı ve sıkıntılarından kurtuluyor, ruh ve zihinden kaynaklanan tüm stresler ortadan kayboluyordu.

 (Kefalidou Ε. The iconography of the ecstatic dances in classical era:

Entheos chorus. Archaeology. 2004; 90: 34 -41.)

 

Ancient Greek Religion - Walter Burkert

Tüm süreç, bilincin genişlemesini ve insanın gizli ilahi yönlerine yaklaşmayı oluşturan bir inisiyasyondu.

 

The Dionysian Mysteries - Manly H, Costa HJ - s.13

Dionysos Gizemlerindeki ayinlerin yapısı, insanı dünyevi durumdan, ölümlü düşünce ve eylemlerin bağlarından tamamen kopacağı ilahi duruma yükseltecek şekildeydi; bu, vecd ve dans yoluyla elde edilen bir şeydir.